HET WEL EN WEE VAN DE TRAM IN EINDHOVEN

Een van de werkers aan de website Groninger Tram snapt niet zo goed hoe het komt dat Eindhoven geen plannen voor een tram kent. Hier een kort overzicht van de loop der dingen in een gemeente die in 1920 door samenvoeging van een aantal dorpen pas een echte middelgrote stad werd.

Eindhoven wordt grote stad in 1920

In de uitbreidingsplannen van de planoloog van de uitgebreide gemeente Eindhoven in de jaren dertig is wel uitgegaan van tramlijnen naar de wijk Woensel (Eindhoven-Noord). De bestaande (stoom)tramlijnen zouden uitgebreid moeten worden en er zou zelfs electrificatie moeten plaatsvinden. Helaas werden kort na de uitbreidingsplannen de regionale stoomtramlijnen in Eindhoven opgeheven. In de latere uitbreidingen naar Woensel zijn op de hoofdroutes de middelbermen vrijgehouden voor mogelijke trams in de toekomst.


Revolutionaire jaren zestig

Eind jaren zestig in de tijd van het Cityplan voor Eindhoven ging men ervan uit dat binnen niet al te lange tijd de bevolking zou groeien naar 600.000 (Op dit ogenblik zijn dat er zo'n 212.000). Grootse ideeën werden ontwikkeld: op de vrijgehouden banen zouden zelfs monorails gebouwd worden. Maar van deze plannen is men toch maar afgestapt. In nieuwe nota's in de jaren tachtig wordt gedacht aan trams of bussen op de HOV-routes naar Veldhoven en het vliegveld.

Economische crisis jaren tachtig

Eind jaren tachtig zakte de regionale economie in elkaar bij de economische crisis in die tijd. Massaontslagen waren er bij DAF die failliet ging en bij Philips. De regio moest zoeken naar een versterking van de industriële structuur. Met steun van diverse overheden en door samenwerking van een aantal regionale bedrijven werden de plannen voor de Phileas ontwikkeld. De Phileas moet gezien worden als een kruising tussen een bus en een tram en die zich voort zou bewegen langs een magneetbaan. De eerdere plannen voor o.a. een tram werden omgegooid voor deze bandentram. En zo werden de HOV-banen naar Veldhoven en het vliegveld aangelegd en ter exploitatie genomen. De Phileas werd gezien als één van de belangrijkste ontwikkelingen van de spitstechnologie in de regio Eindhoven.

Nieuwe tijden: OV-beleid en aanleg HOV-2
In 2009 moest de gemeenteraad het beleid voor het openbaar vervoer en de tweede HOV vastleggen. De diskussie rondom de tram op langere termijn is toen gevoerd, wat uitmondde in een aangenomen amendement van D66 om alle nieuwe HOV-lijnen tramproof te maken. Hierbij werd duidelijk niet gedoeld op een bandentram, maar één op rails. De gemeenteraad heeft hiermee de ontwikkeling van tramlijnen op langere termijn opengehouden. Zelfs de PvdA stemde voor dit amendement, hoewel de eigen wethouder van verkeer (E. van Merriënboer) veel meer in de richting denkt van een tram zonder rails. Andere partijen die dit amendement steunden waren GroenLinks, het Ouderen Appèl Eindhoven en Leefbaar Eindhoven. Na de stemmingen is nog door de gemeentelijke commissie die zich met verkeer en vervoer bezighoudt een werkbezoek gebracht met de wethouder aan het trambedrijf van Valenciennes (Noord-Frankrijk) en Douai (voor de Évéole, de evenknie van de Phileas). Maar naar mijn weten is deze reis nooit geëvalueerd, de standpunten lagen al vast.


Hoe verder met de Phileas en een tram op rails

De ervaringen met de Phileas zijn tot nu toe niet geweldig. Hoewel er veel gezucht en gesteund wordt lijkt een echte evaluatie van de Phileas in de gemeente-
raad een taboeonderwerp. Niemand wil zich hier de vingers aan branden. Wel is sprake van een kentering: de steun voor het voertuig brokkelt wat af, maar ja de werkgelegenheid en misschien wordt het allemaal wel beter. De SRE (de regionale vervoersautoriteit) besloot na een evaluatie van de Phileas achter gesloten deuren in Den Haag om geen gebruik meer te maken van de magnetische geleiding. De keuze van wat er zal gaan rijden op de HOV-2 zal zeker een bus of een Phileasachtig voertuig zijn. In de onderzoeken in opdracht van de SRE naar een voertuig voor de nieuwe HOV-2 baan wordt aanbevolen geen gebruik te maken van de Phileas.

Ik verwacht bij een goed functioneren van een HOV-2 lijn op termijn weer perspectief op een tram.

zie ook:

De tramwegen van Noord-Brabant: hoofdstuk VI de tramwegmaatschappij "De Meierij", blz. 109 e.v. (klik hier)

VOOR FOTO'S VAN DE OUDE STOOMTRAM klik hier

(bijgewerkt 2013-04-04)